BRUMMEN – In het programma ‘Leven zonder letters’ van AvroTros volgt presentator Frans Bauer twaalf Nederlanders voor wie lezen en schrijven niet vanzelfsprekend is. Tonia Roossien (34) uit Brummen is een van de deelnemers. Ze kwam er op latere leeftijd achter dat zij laaggeletterd is en volgde opleidingen om hieraan te werken. Inmiddels zet ze zich in als taalambassadeur om laaggeletterdheid zichtbaar te maken.
Eigenlijk was Tonia Roossien zich er helemaal niet bewust van dat ze laaggeletterd was. “Ik vond computers heel lastig en het behalen van bijvoorbeeld mijn vrachtwagenexamen kostte me wat meer moeite dan dat het anderen kost, maar ik vond dat niet heel vreemd. Tijdens mijn MBO1-opleiding vond ik Nederlands helemaal niet leuk. Ik vroeg mijn lerares of ik geen gedichten mocht schrijven en dat mocht. Zo omzeilde ik het vak en volgde mijn passie.”
Letters tellen
Soms liep ze weleens tegen een probleem aan. Zoals toen zij een schadeformulier moest invullen en brieven kreeg van de verzekering. “Ik kon het lezen, maar snapte niet wat ik er mee moest.” Door te bellen met de verzekeringsmaatschappij kwam Tonia er dan toch uit en zo lukte het haar het probleem te verhelpen.
Tijdens haar werk bij de bibliotheek in Brummen kwam Tonia erachter dat er wellicht wat meer aan de hand was. “Ik moest boeken op alfabetische volgorde zetten en dat bleek erg lastig. Ik telde op mijn vingers welke letter er eerste kwam in het alfabet, maar dat ging regelmatig mis en daardoor kwamen boeken op de verkeerde plek terecht.” Dit was iets dat ook opviel bij een medewerker van de bibliotheek. “Ze vertelde me dat ik laaggeletterd ben en stelde voor om een opleiding te volgen om mijn Nederlands te verbeteren.” Tonia greep deze kans met beide handen aan en dook in de boeken. Met succes behaalde ze een 2F-niveau certificaat.
Taalambassadeur
Na deze mooie prestatie werd Tonia zelfs taalambassadeur. Hiermee zet zij zich in voor de leesbaarheid van brieven en andere communicatie van ziekenhuizen, overheidsinstellingen, scholen en bedrijven. “Een taalambassadeur test of een brief goed te begrijpen is.”
Via het werk als taalambassadeur werd Tonia gevraagd of ze niet wilde meedoen aan een nieuw televisieprogramma over laaggeletterdheid. “Dat leek me een ontzettend leuke belevenis en ik deed mee aan de selectieprocedure.” Na een aantal gesprekken kreeg Tonia het belangrijke telefoontje dat ze was uitgekozen om mee te doen aan ‘Leven zonder letters’. “Ik zette de telefoon snel op speaker zodat mijn ouders het geweldige nieuws ook konden horen.”
Frans Bauer
In de zomer van dit jaar was het dan zover en begonnen de opnames van het programma. Er waren verschillende draaidagen op verschillende locaties. Presentator Frans Bauer kwam bij Tonia thuis op bezoek, er werd gefilmd in de sportschool, in Amsterdam en voor de grote finale in Deventer. “Het was best zwaar, maar ontzettend leuk”, vertelt Tonia over die ervaringen. “Frans Bauer was ook hartstikke aardig en sociaal. Hij nam altijd de tijd om met iedereen op de foto te gaan en een praatje te maken.” In de uitzendingen jaagt Tonia haar droom na: het maken van een eigen boek met gedichten. “Gedichten zijn echt mijn passie en vooral in gedichten over natuur kan ik mijn gevoel kwijt.”
Tonia is erg benieuwd hoe haar ervaringen daadwerkelijk op televisie komen en kijkt uit naar de uitzending. Trots is ze in ieder geval op haar deelname en het programma. “Het is erg mooi dat er zoveel mooie mensen meedoen aan het programma die ook nog eens erg verschillend zijn. Dat toont aan dat laaggeletterdheid er in vele varianten is.” De uitzending waarin Tonia te zien is, wordt op maandag 27 november om 21.25 uur uitgezonden op NPO1.
Foto: Elvin Boer
Hoi mijn naam is Anita ossewaarde Ik ben zelf ook ex laag geletterd ik doe ook een bij ABC Stichting Ik heb nu een vraag aan de programma makers Willen jullie ook eens duidelijk maken waar iedereen op cursus is gegaan en wie hun geholpen heb want dat mis ik in heel die uitzending en ook goede voorlichting van als je bij de bibliotheek zijn dan doen bij de bibliotheek doorverwijzen dan vind ik heel onduidelijk dat dacht niet gedaan wordt en natuurlijk zit ik er te wachten op 27 november van verhaal tonny’s het komt mij zo bekend voor een complimente tonie