Jongeren dienen opgevoed te worden, daar zal weinig tegenspraak over zijn, maar over de wijze van opvoeden bestaan de nodige verschillen. Dat is altijd al zo geweest en ook niet van groot belang, want we moeten van onze jongeren geen eenheidsworst maken. De eigenheid is van grote waarde, maar elke jongere moet zich leren verhouden tot de algemene waarden, die we in onze samenleving koesteren. In Brummen worden die op de proef gesteld. Daar is op een speelterrein in een park, ook wel hang- en hondenuitlaatplek genoemd, op een deel van een skatebaan een hakenkruis en de antisemitische tekst Heil Hitler gekalkt. Ergens is er dus iets misgegaan in de opvoeding.
Dat heeft uiteraard voor enige beroering gezorgd. Buurtbewoners klagen over overlast en verloedering en de gemeente meent de gemoederen te bezweren door ouders op te roepen met hun kinderen in gesprek te gaan. Een voor de hand liggende, maar vooral bureaucratische oplossing. De wijkagent is ook benaderd, maar die geeft aan dat zijn wijk een deel van Oost-Nederland bestrijkt, dus die komt als de jongeren hun roes liggen uit te slapen. Maar er moet wat gebeuren en dat lijkt zelfs het geval te zijn, zij het elders in de gemeente: in Eerbeek komt het jeugdhonk terug, zo heeft burgemeester Alex van Hedel gezegd. Alex wordt als (burger)vader geacht een van de belangrijkste principes in de educatieleer uit te dragen: doen wat je gezegd en beloofd hebt. Het oude jeugdhonk is al jaren geleden gesloten door bezuiniging en Brummen volgde daarmee de landelijke tendens. Jongeren creëerden daarna hun eigen jeugdhonk, de hangplek, en die werd uiteraard omstreden.
Een van de belangrijkste ontwikkelingen van het laatste decennium is de individualisering van de samenleving. Dat kwam gemeenten, zeker destijds een arme als Brummen, goed uit, want onder het motto van eigen verantwoordelijkheid, ook wel zelfwerkzaamheid genoemd, werden veel voorzieningen afgebouwd. Door de grote vraag naar jeugdhulp werd dat principe gehuldigd: de jeugdhulp liep de gemeentelijke financiële spuigaten uit en toen riep men ten gemeentehuize tegen ouders en jongeren: los je sores in je eigen kring maar op. Nu is er een tegenbeweging op gang gekomen en is er een kans dat het jongerenwerk terugkeert. Dus ook in Eerbeek, zegt Alex.
Jongeren moeten elkaar kunnen ontmoeten, niet alleen thuis, maar ook buitenshuis en niet onder toezicht, zo leren ze de grenzen van elkaar en van de samenleving ontdekken. Dat gaat niet altijd goed en dat moet ook niet, want als er geen fouten worden gemaakt, wordt er niets geleerd. Het is een moeizaam proces, zowel voor ouders en buurtbewoners, maar het is nodig en als we dat ten koste van alles willen tegenhouden, kalken we een onmaatschappelijke leuze op ons geweten. Ouders zijn opvoedingsbevoegd, maar daartoe ook verplicht net als elke gemeente niet meer en minder is dan een gesubsidieerd adviesbureau dat verantwoording moet afleggen voor de rijksgelden.
Onze samenleving, zeker die op het platteland, vergrijst snel en dus zullen onze jongeren maatschappijbewust opgevoed moeten worden, want zij moeten in de nabije toekomst de vele oudjes, dus hun ouders, mede helpen verzorgen. De zorg voor later is nu al een zorg, laat staan later. Elke ouder is in feite een jongerenwerker voor zijn of haar kind en voor zichzelf.
Als Alex zijn belofte in Eerbeek waarmaakt en er binnen afzienbare tijd weer een jeugdhonk staat, dan is het denkbaar dat op de fraai geschilderde muur de leuze Heil Alex gekalkt wordt.
Desiderius Antidotum
