Veiligheid is in onze samenleving een even belangrijk als vaag begrip geworden. Belangrijk omdat het pretendeert dat het ons beschermt tegen potentieel gevaar en vaag omdat niets in ons leven zonder gevaar is en dat maakt veiligheid tot een betrekkelijk fenomeen. Veiligheid suggereert een waarborg die er niet is, maar wil ons toch het gevoel geven dat we alles in de hand hebben. Het wordt verkocht als een hoog goed, want iedereen wil zich veilig voelen.
Politici en politie hebben de intentie om ons het gevoel te geven dat er over ons gewaakt wordt. Vandaar dat ze graag willen weten hoe het staat met onze veiligheidsgevoelens. Naast die van ons gaat het daarbij natuurlijk ook over hun eigen gevoel, want ze willen zichzelf graag doen geloven dat ze het allemaal in behoorlijke mate hebben geregeld. Vandaar dat ze elke 3 jaar een veiligheidsmonitor opstellen, dat is een onderzoek naar onze veiligheid, leefbaarheid en slachtofferschap van veelvoorkomende criminaliteit en daarvan moeten wij, al dan niet bange burgers, onze ervaringen maar zeker ook gevoelens en vooral onze angsten laten weten. Politici willen dat we rustig slapen, maar dat willen ze zelf ook graag, de veiligheidsmonitor is hun slaappil.
De gemeente Rheden vraagt het dezer dagen aan haar inwoners. Dat moet online gebeuren en in heel korte tijd. De gemeente is mij dan ook heel dankbaar dat ik op deze plek daar aandacht aan besteed. Het is immers zo dat bij zo’n enquête online het percentage deelnemers vaak zo klein is dat met de antwoorden wellicht hachelijke situaties kunnen worden gecreëerd als je er conclusies aan verbonden worden. Uiteraard wil men conclusies trekken, want men wil zicht krijgen op de beleving van (on)veiligheid van haar inwoners. Daar ligt een grote valkuil.
In de enquête wordt gevraagd of u onlangs nog overvallen, bestolen of aangerand bent en of u dat gemeld hebt. Daarnaast wil men graag weten wat voor soort criminaliteit in het laatste jaar in uw buurt heeft plaatsgevonden, er is een heel ruime keus. Maar als u niets is overkomen waarop baseert u dan uw oordeel? Vandaar ook de vragen over uw gevoel van (on)veiligheid in uw eigen buurt en in uw eigen huis. Kortom, tussen feitelijke gebeurtenissen en eigen gevoelens ligt een wereld van verschil oftewel tussen de objectieve en subjectieve veiligheid en zeker als het over gevoelens en beleving gaat is dat zo persoonlijk dat we ons moeten afvragen wat we ermee kunnen of mogen. De gemeente wil er toch beleid op maken en zal dat ook doen met als resultaat dat er wellicht een fraai rapport wordt gefabriceerd met allerlei gegevens met buurtpreventie als aanbevelingswaardig middel: zoek het met elkaar uit. Beleid maak je echter aan de hand van feiten en niet op gevoelens, want die zijn persoonlijk en dus subjectief. Als er 6 auto’s in één maand in de fik gaan in een wijk dan is er een pyromaan actief en volgt er een klopjacht, maar als mensen zich onveilig voelen in een buurt waar niet meer gebeurt dan wat gerommel dat in elke buurt plaatsvindt kan men zich beter in verbinding stellen met een psycholoog dan met de politie. De psycholoog zal naar verwachting meer actie ondernemen.
Rapporten over veiligheidsmonitoren worden met de beste intenties opgesteld, maar hebben ook als functie het geweten van politici te sussen. Daarnaast hebben ze de aangeboren eigenschap zich koest te houden in de bureaula, vaak heel controversieel met de inhoud.
Desiderius Antidotum
