DIEREN – De nostalgische Verkade-albums van Jac.P. Thijsse, vergeelde en bijna vergeten Pinkeltjes en vooral heel veel oude bijbels. Tientallen hoogbejaarde boeken werden vorige week door hun eigenaren meegenomen naar café Het Schilderij in Dieren om de kritische blik van de Rotterdamse boekentaxateur Arie Molendijk te passeren.
In kartonnen dozen en grote plastic tassen van de bekendere supermarkten worden de boeken uit vervlogen tijden naar het zaaltje van het café gezeuld. Na op de houten tafel te zijn beland, kan de taxatie beginnen. Tegenover een verwachtingsvolle blik van de bezitter neemt Molendijk de boeken één voor één in zijn handen. Terwijl hij de veelal verkleurde bladzijden omslaat, deelt hij de eigenaar zijn bevindingen mede. ¨Dit Franse boek over anatomie uit 1695 is een zeldzaam werk¨, klinkt er hoopgevend. ¨Dit werd vroeger alleen gekocht door chirurgen.¨ Helaas is de trotse eigenaar in het bezit van slechts één deel uit een serie van twee. ¨De twee delen samen zijn rond de 600 euro waard, maar dan moet ook echt alles perfect zijn¨, luidt het eindoordeel. Het boek is nu ´slechts´ enkele tientjes waard. Een Gelderse volksalmanak uit 1837 krijgt een waarde van vijftig euro toegekend. Terwijl de taxateur het boek opzij legt voor het volgende te keuren exemplaar, klinkt er vanaf de overkant van de tafel op voorzichtige toon: ¨U wilt ´m niet kopen?¨ Het antwoord van Molendijk is duidelijk. ¨Als ik alles wil inkopen van wat ik taxeer, zou ik een vrachtwagen nodig hebben.¨
Vrouwenlichaam
De volgende ´patiënt´ van Molendijk is een Bijbel uit de dertiger jaren van de vorige eeuw. Er zouden er diezelfde middag nog tientallen volgen, variërend van dikke pillen die met een doffe dreun op de tafel belandden tot piepkleine bijbeltjes die in een handpalm passen. Iedere bijbelbezitter krijgt dezelfde tegenvallende mededeling. ¨Er zijn miljoenen Bijbels gedrukt. Ze hebben alleen waarde als er een leren band met mooie gouden sloten omheen zit. Deze is hooguit twee tientjes waard¨, zegt Molendijk. ¨Dan houd ik het maar zelf¨, klinkt er dikwijls beteuterd. De Dierense Inge Luimes komt met een boek van een heel ander genre op de proppen. ´Het geslachtsleven van de vrouw´, prijkt er op de kaftloze en bruin geworden papieren voorkant. Het boek stamt uit het begin van de vorige eeuw en was één van de eerste werken op het gebied van seksuele voorlichting. ¨Ik heb het boek al op mijn dertiende gekocht, in een kringloopwinkel in Zutphen¨, vertelt Luimes. ¨Er ligt nog ergens een losse baarmoeder in¨, waarschuwt ze voordat Molendijk de eerste bladzijde voorzichtig omslaat. Er komt een tekening van een vrouwenlichaam tevoorschijn, waarvan de minuscule organen uitvouwbaar zijn. De tekeningen kunnen op het enthousiasme van de taxateur rekenen, maar het ontbreken van de kaft is een minpunt.
Zilvervisjes
Terwijl Molendijk de boeken aan zijn kritische keuring onderwerpt, voorziet hij zijn toeschouwers van anekdotes. De taxateur, ooit opgeleid als psychiatrisch verpleegkundige, maakte destijds vanwege zijn grote liefde voor oude boeken een opvallende carrièremove. Hij is volgens eigen zeggen momenteel ´s lands enige taxateur van oude boeken. Na honderden taxaties komt hij nog steeds werken tegen die hij nooit eerder zag. ¨Twee weken geleden had ik nog een fragment uit 1200 onder mijn neus.¨ De Dierense ´boekenoogst´ viel dit jaar ietwat tegen, zeker vergeleken bij vorig jaar. Molendijk: ¨Toen kwam hier iemand met een boek over schelpen, die stuk voor stuk met de hand waren ingekleurd.¨ De gelukkige eigenaar keerde huiswaarts met de mededeling dat er een boek van 9000 euro in zijn boekenkast prijkt. Soms komt Molendijk ook voor minder aangename verrassingen te staan. ¨Af en toe kruipen de zilvervisjes mij tegemoet. De meeste boeken die ik zie, hebben immers decennialang op zolder gestaan.¨ Sommige verzamelaars gaan zelfs verder dan enkel de zolder als opslagplaats voor de geliefde boeken te gebruiken, vervolgt Molendijk zijn verhaal. ¨Ooit kwam ik bij een verzamelaar die werkelijk overal boeken had staan. De man kon amper op de wc-pot zitten. Op een gegeven moment stortte de boel zelfs in, waarna de brandweer hem moest bevrijden.¨ – foto´s Suzanne de Lijser
