RHA – Ze waren er zeer waarschijnlijk voor de laatste keer; de veteranen van het Queen Own Rifles regiment. Die Canadese mannen en jongens stapten in juni 1944 op het strand van Normandië Europa binnen en hun inspanningen voor de bevrijding van Europa, bracht hen in april 1945 uiteindelijk ook in Nederland.
Hun eenheid maakte zich op 4 april ’45 klaar om vanuit de richting Laag-Keppel het belangrijke Zutphen in te nemen en de omgeving te zuiveren. Ook het buurtschap Rha moest in dat kader worden ingenomen, door een compagnie van de Queen Own Rifles. In het kleine Rha – het was inmiddels 5 april 1945 geworden – ondervond die A-Company bij Rha hevige Duitse tegenstand. Tijdens harde gevechten verloren de QOR bij Rha acht man. De meeste kwamen direct om, enkele andere overleden kort nadien aan hun verwondingen. Enkele gewonde Canadezen vonden onderdak bij burgers, die in de schuilkelders van hun huizen de angstige nacht voor hun bevrijding doorwaakten, terwijl boven hun hoofd Duitsers en Canadezen om hun huizen vochten.
Pas vele jaren later, op 4 mei 2001, werd een monument onthuld voor de gevallen Canadese soldaten, in leeftijd variërend 19 tot 31 jaar. Daarbij waren toen nog 30 veteranen en familieleden van de gevallen mannen aanwezig. Ook in 2005 bezochten de veteranen van de Queen Own Rifles het monument in Rha. En dit jaar, bij de herdenkingen en vieringen van 65 jaar bevrijding, waren ze er weer. Waarschijnlijk voor de allerlaatste keer. Broos, trots en dankbaar stonden daar de drie oude soldaten, die zo lang geleden in Rha en omgeving vochten. In de zon en gure wind bij het natuurstenen monument in Rha legden ze bloemen, herdachten ze hun gevallen kameraden en aanhoorden ze The Last Post.
Burgemeester Henk Aaldering van Bronckhorst was aanwezig, naast een behoorlijk aantal andere belangstellenden. Het deed de Canadezen zichtbaar goed dat de herinnering aan hun strijd en offers nog zo levend is in Rha.
Wim Felix, een van de initiatiefnemers van het monument, ontving na afloop van de plechtigheid een ere-penning van het Queen Own Rifles regiment, dat nog steeds bestaat.
